KASTAMONU-TAŞKÖPRÜ YÖRESİ GELİN ALMA GELENEĞİ ve “HAKÇI TÜRKÜSÜ”
(KASTAMONU-TASKOPRU REGION WIVING TRADITION and “HAKÇI FOLKSONG”
)
|
Yazar
|
:
Doç. Dr. Sagıp Atlı
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
20
|
|
Sayfa |
:
217-233
|
Özet
Geleneğin aktarılmasında sözlü kültür ürünleri ve ritüeller önemli bir yere sahiptir. Hayatın geçiş dönemlerinden biri olan evlilik törenleri hem sözlü kültür ürünlerini hem de ritüelleri bünyesinde barındırmaktadır. Belirli ortak uygulamaların dışında yöreden yöreye farklılık gösteren birtakım geleneksel ve modern uygulamalarla evlilik törenleri icra edilmektedir. Evlilik törenleri içerisindeki bazı uygulamalar zamanın getirilerine ve ortaya çıkan yeniliklere bağlı olarak değişmekte, güncellenmekte ya da unutulmaktadır.
Bu çalışmada Kastamonu’nun Taşköprü ilçesinde hayatın geçiş dönemlerinden biri olan evlenme törenlerinin bir bölümünü oluşturan “gelin alma geleneği” ve geçmiş dönemlerde bu gelenek içerisinde icra edilen “hakçı türküsü” ele alınmıştır. Evlenme törenindeki gelin alma geleneğinin ayrı olarak ele alınmasında bu geleneğin günümüzde önemli bir değişime uğraması, evlenme törenlerinde ayrı bir yere sahip olması, tören içerisinde icra edilen ve günümüzde uygulanmayan hakçı türküsü söyleme geleneğini ihtiva etmesi gibi etkenler etkili olmuştur. Çalışmanın giriş kısmında araştırma alanı ve derleme çalışması hakkında genel bilgi verdikten sonra derlenen gelin alma geleneği ve hakçı türküsü üzerinde durulmuştur. Kastamonu’nun Taşköprü ilçesinde 2014-2019 yılları arasında farklı zamanlarda yapılan alan araştırması sonucunda ve yazılı kaynaklardan elde edilen verilerden hareketle gelin alma geleneğinin evlenme törenlerindeki yeri ve icrası incelendikten sonra günümüzdeki güncel durumu hakkında bilgi verilmiştir. Ardından gelin alma geleneği içerisinde icra edilen hakçı türküleri; “adlandırma, yaratım ve aktarım, şekil ve yapı, muhteva, işlev” başlıkları altında incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kastamonu, Taşköprü, evlilik, gelin alma geleneği, hakçı türküsü.
Abstract
Verbal culture products and rituals have an important place on tradition to pass down. Wedding ceremonies being one of the transitional periods include both verbal culture products and rituals. Out of certain common implementation, wedding ceremonies occur with traditional and modern implementations that change from region to region. Some implementations in wedding ceremonies are forgotten, updated, or change depending innovations that have shown up newly and with yields of time.
In this work, wiving which is one of the transitional periods, comprising one part of wedding ceremonies in Taskopru/Kastamonu, and “Hakçı folksong” that occured in this tradition in past times are mentioned. This tradition’s changing at the present, having a space apart on wedding ceremonies, comprising singing “Hakçı folksong” that are performed in the wedding and not being performed anymore nowadays had influence on wiving’s being mentioned separately in wedding ceremony. In the introduction of work, after giving a common information about research area and compilation, “Hakçı folksong” and wiving that are compiled are mentioned. After wiving tradition’s performing and place on wedding ceremonies were analyzed, information about current position at the present day was given with reference to datas from written sources that have been compiled at the research that is conducted at Taskopru/Kastamonu at different times between 2014-2019. Then, “Hakçı folksongs” that are performed in wiving tradition were analyzed under the title of “naming, creation, passing down, shape and construction, content and function.”
Keywords
Kastamonu, Taskopru, Wiving Tradition, Wedding, Hakçı Folksong