TÜRKÇEDE ALIŞMAK ANLAMLI KELİMELER YAPILARI VE ANLAM İLKİŞKİLERİ
(MEANINGFUL WORDS TO GET USED IN TURKISH ıTS STRUCTURES AND MEANING OF RELATIONSHIPS
)
|
Yazar
|
:
Prof. Dr. Vahit Türk
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2014
|
|
Sayı |
:
3
|
|
Sayfa |
:
1-5
|
Özet
Türkçenin eklemeli bir dil olması, dil zihin ilişkileri çerçevesinde Türklerin hangi kavramlar arasında nasıl bir ilişki kurduklarına farklı açılardan bakılabilmesine imkân veren bir niteliktir. Bununla birlikte, bir kelimenin anlamında somuttan soyuta doğru gerçekleşen dallanmalar, o kelimelerin üzerindeki eklerin asıl işlevinin belirsizleşmesine de sebep olabilir. Bu bakımdan, alış- fiiline günümüzde verilen anlamlar arasında, kelimenin üzerindeki –ış işteş çatı ekinin fonksiyonu öne çıkmasa da, alış- kavram alanına giren kelimeler incelendiğinde, tarihî süreçte işteşlik fonksiyonun daha belirgin olduğu görülür. Bu kavram alanına giren kelimelerde somut ya da soyut “karşılıklılık” söz konusudur. Bu çalışmada, Türk düşüncesinin alış- kavramını hangi diğer kavramlarla ilişkili gördüğü ve bu kavram alanına hangi kelimeleri dâhil ettiği tarihi ve çağdaş lehçelerden örneklerle ortaya konmuştur.
Anahtar Kelimeler
kavram alanı, alış- fiili, dil zihin ilişkileri
Abstract
That Turkish is an agglutinative language provides a different point of view on the relations among notions established by Turkish people within the framework of language-mind relations. However, the variations of meaning from concrete to abstract may cause the function of a given suffix become obscure. For example, although there is reciprocal suffix –ış on the verb of alış-, this function cannot be sensed from the meanings given to the verb. If the other verbs found in the conceptual field of alış- are examined, the reciprocal function becomes more sensible. These verbs hint reciprocatily in their meanings. In the present study, which notions attributed to alış- and the other words found in the same conceptual field in Turkish thought are explained with the samples form modern and historical dialects.
Keywords
conceptual field, the verb of alış-, language-mind relations