AHMET HAMDİ TANPINAR’IN “19. ASIR TÜRK EDEBİYATI TARİHİ” ADLI ESERİNİN SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE BİR İNCELEME
(A RESEARCH ON THE VOCABULARY OF AHMET HAMDI TANPINAR'S “19. ASIR TÜRK EDEBİYATI TARİHİ”
)
|
Yazar
|
:
Öğr. Gör. Zeynep YILMAZ
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
10
|
|
Sayı |
:
28
|
|
Sayfa |
:
149-161
|
Özet
Bu çalışmanın amacı, “Tanpınar’ın 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi” adlı eserindeki söz varlığını tespit etmek suretiyle eserin yazıldığı dönemdeki edebi dil kullanımını betimlemektir. Bu çalışma nitel araştırma yöntemiyle yapılandırılmış ve çalışmada nitel araştırma türlerinden betimsel analiz kullanılmıştır. Bu çalışma sonucunda Tanpınar’ın 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi adlı eserinde toplam kelime sayısının 157578, madde başı kelime sayısının ise 9725 olduğu; bu kelimelerin 11202’sinin özel ad; özel adların 1020’sinin kişi adı, 1035’inin eser adı, geri kalanların ise yer adları, dil adları, kuruluş adları, olay, savaş adları olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca eserde 37750 isim, 1051 fiil, 11659 bağlaç kullanılırken 417 kelimenin ise hem Türkçe hem de Arapça/Farsça eş anlamlısı birlikte kullanılmıştır. İncelenen eserde en çok “ve, ile, de” gibi bağlaçların kullanıldığı, Tanpınar’ın edebi yönünün bir yansıması olarak “şiir, eser, zaman” gibi kelimelere sıklıkla yer verildiği görülmektedir. Eserde Türkiye Türkçesinde sıklıkla kullanılmayan Arapça kökenli kelimelere yer verilirken bunlar arasında âti (1), istikbâl (12), ikbal (31) gibi eş anlamlı sözcüklerin de birlikte kullanıldığı dikkati çekmektedir.
Anahtar Kelimeler
Ahmet Hamdi Tanpınar, 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, söz varlığı, kullanım sıklığı, sözlükbilim.
Abstract
The aim of this study is to describe the use of literary language in the period when the work was written by determining the vocabulary in Tanpınar's work titled "19th Century Turkish Literature History". This study was structured with qualitative research methods, and descriptive analysis was one of the qualitative research methods deployed in the study. As a result of this study, the total number of words in Tanpınar's 19th Century Turkish Literature History was found to be 157,578, and the number of words per article was 9,725; 11,202 of these words were proper names, among which 1020 and 1035 of them were determined to be personal names and names of pieces respectively, the rest were names of places, languages, organizations, events, and wars. Moreover, 37,750 nouns, 1,051 verbs, and 11,659 conjunctions were used in the work and both of the Turkish and Arabic/Persian synonyms of 417 words were used together as well. It was also observed that conjunctions such as "and", "with", and "too" were mostly used in the analyzed work, whereas words such as "poetry, work, time" were frequently included as a reflection of Tanpınar's literary direction. While several Arabic-derived words that are not frequently used in Turkey's Turkish are included in the work, it has been observed that their synonymous such as âti (1), istikbâl (12), ikbal (31) were used in the work as well.
Keywords
Ahmet Hamdi Tanpınar, History of 19th Century Turkish literature, vocabulary, frequency of use, lexi