İR KANATI AT BULIR – ERİN KANADI AT OLUR (MODERN KAZAN TATAR NESRİNDE AT MOTİFİ)
(A MAN'S WINGS ARE HIS HORSE - A MAN'S HORSE IS HIS WINGS (HORSE THEMES IN KAZAN TATARS' MODERN PROSE)
)
|
Yazar
|
:
Prof. Dr. Ramilya YARULLİNA YILDIRIM
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
9
|
|
Sayı |
:
25
|
|
Sayfa |
:
67-78
|
Özet
Pek çok halkların mitolojisinde ve kahramanlık destanlarında olduğu gibi, Tatar Türklerinde de at, aydınlık ve hız simgesi, erin kolu kanadı, mertebeli ve kutsal varlık olarak sayılır. Halk anlatılarında atın tanrılar tarafından gökten indirildiği ve bu yüzden onlara beyaz at kurban edildiği söylenir. Kuş gibi kanatları olan ve uçabilen mitik atlar, Tatarların sözlü ve yazılı edebiyatında Tolpar veya Akbüz at olarak adlandırılır. Tatar toplumunda ata sahip olmak, özgürlük, güç ve zenginliğe eşdeğer sayılır ve günümüzde bile atları koruyan ruhların olduğuna inanılır.
At motifi modern Tatar edebiyatının tüm türlerinde yansıma bulur, bazı sanatçılar tarafında yeniden “mit yaratılır”. Makalede; çağdaş Tatar nesrinde at karakterine yüklenen anlam, er ile at arasındaki bağlantı gibi meseleler A. İbrahimov’un Almaçuar, A. Halim’in “Öç Ayaklı At” ve V. İmamov’un “İr Kanatı, Mogikan” adındaki öyküleri örneğinde açıklanır. At motifi üzerinden yazarların XX. yy toplumunda yaşanan olaylara ve milli yaşamın özünü oluşturan olgulara bakış açıları yorumlanır.
Anahtar Kelimeler
Mit, Modern Tatar Edebiyatı, Aydar Halim, Vahit İmamov, Er ve At
Abstract
As in the mythology and heroic epics of many communities, in Tatar Turks, the horse is considered as the symbol of light and speed, the wing of the man, the high-ranking and sacred being. In folk narratives, it is said that the horse was sent down from the sky by the gods, and therefore a white horse was sacrificed to them. Mythic horses that have bird-like wings and can fly are called Tolpar or Akbuz horse in the oral and written literature of the Tatars. In Tatar society, horse ownership is considered equivalent to freedom, power and wealth, and even today it is believed that there are spirits that protect horses.
Horse figure has a reflection in modern Tatar literature of all genres, and some artists still "reinvent myths". In the article, issues such as the meaning of the horse figure in contemporary Tatar prose, or the connection between man and horse is explained with the aid of long stories: Almaçuar by A.İbrahimov, Öç Ayaklı At by A. Halim, and İr Kanatı, Mogikan by V. İmamov. Through the horse figure, the authors' perspectives on events in the XXth century society and the facts that constitute the essence of national life are interpreted.
Keywords
Myth, Modern Tatar Literature, Aydar Halim, Vahit Imamov, Man (er) and Horse.